Εισαγωγής

Αφίσα με μήνυμα «Απελευθέρωση από τα ορυκτά καύσιμα» (Του Eelco Böhtlingk στο unsplash.com)
Η ενέργεια είναι κάτι που θεωρούμε αυτονόητο. Όμως αναρωτιόμαστε ποτέ από πού προέρχεται η ηλεκτρική ενέργεια όταν ανάβουμε τα φώτα, φορτίζουμε το τηλέφωνό μας, μαγειρεύουμε δείπνο, παρακολουθούμε τηλεόραση ....; Σκεφτόμαστε την ποσότητα των αερίων του θερμοκηπίου που εκπέμπονται κατά την οδήγηση του αυτοκινήτου μας; Το μήνυμα είναι το εξής: δε συνειδητοποιούμε πώς επηρεάζεται το περιβάλλον, αλλά μόλις υπάρξει διακοπή ρεύματος ή όταν το αυτοκίνητό μας μείνει από καύσιμα, αρχίζουμε να ανησυχούμε. Αρχίζουμε ακόμη και να σκεφτόμαστε δυνατά: «Πώς μπορώ να λύσω αυτό το πρόβλημα το συντομότερο δυνατό;».
Οι άνθρωποι χρειάζεται να γνωρίζουν ότι οι τρέχουσες πηγές ενέργειας μας δεν είναι ανεξάντλητες. Οι πηγές ενέργειας που χρησιμοποιούμε δεν είναι ευεργετικές για το περιβάλλον. Θα μπορούσαμε για την ακρίβεια να δηλώσουμε το αντίθετο. Αντί να προσπαθούμε να διορθώσουμε τις ελλείψεις ή τα προβλήματα κατόπιν εξάντλησης των πηγών ενέργειας, πρέπει να βρούμε λύσεις να εφαρμόσουμε έτσι ώστε να αποτρέψουμε τις ελλείψεις και να ελαχιστοποιήσουμε το αρνητικό αντίκτυπο που έχουν αυτές οι πηγές στον πλανήτη. Είναι καιρός να βρούμε λύσεις. Όχι σε 10 χρόνια, όχι σε 5 χρόνια αλλά το συντομότερο δυνατό. Και οι μαθητές μπορούν να έχουν σημαντικό ρόλο στη διαδικασία αύξησης της βιώσιμης χρήσης ενέργειας.
Σε αυτή τη δραστηριότητα οι μαθητές θα γνωρίσουν τις μορφές ενέργειας που χρησιμοποιούμε σήμερα και τις αρνητικές πτυχές τους. Ενθαρρύνονται να αναλογιστούν τη δική τους χρήση ενέργειας αλλά και τη χρήση των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Μετά τον προβληματισμό, οι μαθητές θα αναζητήσουν ενεργά εναλλακτικές πηγές ενέργειας προκειμένου να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Στην τελευταία φάση αυτής της δραστηριότητας, οι μαθητές θα δημιουργήσουν χρήσιμα αποτελέσματα για μια εταιρεία/οργανισμό της επιλογής τους, συμβουλεύοντας στο πώς μπορούν (τοπικά) να μειώσουν το αντίκτυπο του οικολογικού αποτυπώματός τους. Κατά τη δημιουργία των αποτελεσμάτων, τους προκαλείτε να σκεφτούν σε διαφορετικά επίπεδα: ατομικό, τοπικό-επαγγελματικό και σε μακροοικονομικό επίπεδο (παγκόσμιο). Αυτή η προσέγγιση αυξάνει την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις παγκόσμιες επιπτώσεις, ενώ παράλληλα τους φέρνει σε θέση να πραγματοποιήσουν εφικτές αλλαγές σε τοπικό επίπεδο.
Αντικείμενο εκμάθησης
- Ο εκπαιδευόμενος γνωρίζει για διάφορους ενεργειακές πηγές - ανανεώσιμες και μη ανανεώσιμες - και τα αντίστοιχα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά τους, συμπεριλαμβανομένων περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ζητημάτων υγείας, χρήσης, ασφάλειας και ενεργειακής ασφάλειας, και το μερίδιό τους στο ενεργειακό μείγμα σε τοπικό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο.
- Ο εκπαιδευόμενος γνωρίζει τις επιβλαβείς επιπτώσεις της μη βιώσιμης παραγωγής ενέργειας, κατανοεί πώς οι τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μπορούν να βοηθήσουν στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και κατανοεί την ανάγκη για νέες και καινοτόμες τεχνολογίες και ειδικά την μεταφορά τεχνολογίας σε επίπεδο διακρατικής συνεργασίας.
- Ο μαθητευόμενος είναι σε θέση να κάνει γνωστή την ανάγκη για ενεργειακή απόδοση και επάρκεια.
- Ο μαθητευόμενος είναι σε θέση να συνεργάζεται και να συμπράττει με άλλους για να μεταφέρει και να προσαρμόσει ενεργειακές τεχνολογίες σε διαφορετικά περιβάλλοντα και να μοιραστεί ενεργειακές βέλτιστες πρακτικές της κοινότητάς του.
- Ο εκπαιδευόμενος είναι σε θέση να διευκρινίσει τα προσωπικά πρότυπα και τις αξίες που σχετίζονται με την παραγωγή και τη χρήση ενέργειας, καθώς και να αντανακλά και να αξιολογεί τη χρήση ενέργειας που κάνει από άποψη αποτελεσματικότητας και επάρκειας.
- Ο εκπαιδευόμενος είναι σε θέση να εφαρμόσει και να αξιολογήσει μέτρα προκειμένου να αυξήσει την ενεργειακή απόδοση και επάρκεια σε προσωπικό επίπεδο αλλά και να αυξήσει το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο τοπικό ενεργειακό μείγμα.
- Στρατηγική Επάρκεια
- Επάρκεια κριτικής σκέψης
- Επάρκεια αυτογνωσίας
Οδηγίες
Βήμα 1) Εισαγωγή (15 λεπτά) – Συζήτηση στην τάξη
Προβάλετε την εικόνα «Don’t be a fossil fool» στην οθόνη μπροστά στην τάξη. Ρωτήστε τους μαθητές τι πιστεύουν ότι μπορεί να σημαίνει η δήλωση αυτή.
-Προβάλετε το βίντεο ΣΒΑ 7: Προσιτή και καθαρή ενέργεια:
--Ρωτήστε τους μαθητές εάν ήδη γνωρίζουν κάτι σχετικά με το παρόν θέμα. Είναι καινούριες πληροφορίες;
--Ρωτήστε τους μαθητές εαν προβληματίζονται κάποιες φορές για τη χρήση ενέργειάς τους. Γιατι; Γιατί οχι;
Βήμα 2) Προβληματισμός (30 λεπτά) – Ατομικά, στην τάξη
Ζητήστε από τους μαθητές να ζωγραφίσουν τον εαυτό τους στη μέση ενός φύλλου χαρτιού. Αυτό μπορεί να γίνει με έναν πολύ βασικό τρόπο, ο στόχος είναι να προβληματιστούμε. Δώστε στους μαθητές τις ακόλουθες οδηγίες:
-Σχεδιάστε τον εαυτό σας στη μέση του χαρτιού.
-Σημειώστε όλες τις συσκευές που χρησιμοποιείτε σε καθημερινή βάση και καταναλώνουν ενέργεια. (Π.χ. το smartphone και ο φορτιστής σας, ηλεκτρική οδοντόβουρτσα, καφετιέρα, φούρνος μικροκυμάτων, φώτα, φορητός υπολογιστής και φορτιστής κ.λπ.)
-Ποια μέσα μεταφοράς χρησιμοποιείτε για να έρθετε στο σχολείο; Σημειώστε το.
-Εργάζεστε ως μαθητής; Εάν ναι: Τι είδους συσκευές χρησιμοποιείτε που καταναλώνουν ενέργεια;
Βήμα 3) Επάρκεια κριτικής σκέψης (30 λεπτά) – Ατομικά, στην τάξη ή στο σπιτι
Κοιτάξτε όλα τα αντικείμενα που γράψατε στο χαρτί.
-Ποια από αυτά πιστεύετε ότι προκαλούν την περισσότερη μόλυνση στο περιβάλλον; Ζωγραφίστε τα σε ένα κόκκινο κύκλο.
-Αναζητήστε (στο διαδίκτυο ή σε άλλες πηγές) εναλλακτικές για τα προϊόντα που κυκλώσατε σε κόκκινο.
--Ποιες από αυτές θα μπορούσατε να εισάγετε στην καθημερινή σας ζωή;
--Γράψτε εναλλακτικές δίπλα στους κόκκινους κύκλους, με πράσινο.
-ΠΡΟΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 1
Μια εκστρατεία με ζωντάνια! (120 λεπτά – σε ομάδες των 2-4 – στην τάξη)
Χωρίστε τους μαθητές σε ομάδες των 2-4, ανάλογα το μέγεθος της αρχικής ομάδας. Οι μαθητές θα εφαρμόσουν την προηγούμενη άσκηση στον εκπαιδευτικό οργανισμό τους. Δώστε τις ακόλουθες οδηγίες:
-Ρίξτε μια ματιά στο κτίριό μας. Τι σας μοιάζει με βιώσιμη κατανάλωση ενέργειας;
Π.χ. Φώτα που σβήνουν αυτόματα, περιορισμός στη χρήση ανελκυστήρων, υπολογιστές που είναι απενεργοποιημένοι όταν δεν χρησιμοποιούνται, ...
-Τι βλέπετε ως σημεία βελτίωσης για το σχολείο μας;
Π.χ. πάρα πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν ανελκυστήρες, αφήνοντας τους σχολικούς υπολογιστές ενεργοποιημένους, φώτα που ανάβουν σε δωμάτια όπου κανείς δεν είναι παρών, περιστρεφόμενες πόρτες που ανοίγουν συνεχώς, ενεργοποίηση συστημάτων θέρμανσης όταν κανείς δεν είναι κοντά…
-Δημιουργήστε μια μικρή καμπάνια που μπορεί να δημοσιευτεί στα κοινωνικά δίκτυα του σχολείου (Facebook, Instagram, ...)
Αποφασίστε με ολόκληρη την τάξη ένα όνομα για ένα hashtag (π.χ. #καθαρήενέργεια*όνομασχολείου*)
-Προετοιμάστε 3 πολύ σύντομες δημοσιεύσεις ανά ομάδα με συμβουλές και κόλπα για πιο βιώσιμη κατανάλωση ενέργειας στο σχολείο. Βεβαιωθείτε ότι α) οι δημοσιεύσεις περιλαμβάνουν μια εικόνα που έχουν πάρει οι μαθητές και β) ότι το συνοδευτικό κείμενο είναι πολύ σύντομο: 2-3 προτάσεις το μέγιστο Αποθηκεύστε τις ιδέες σας σε ένα έγγραφο του Word που θα στείλετε αργότερα στον καθηγητή.
-Επιτρέψτε στους μαθητές να περπατήσουν γύρω από το κτίριο και να φωτογραφίσουν παραδείγματα/τοποθεσίες στο σχολείο που μπορεί να γίνουν πιο βιώσιμες αναφορικά με την κατανάλωση ενέργειας. Είναι σημαντικό να χρησιμοποιήσετε προσωπικές φωτογραφίες για συμμόρφωση με τα πνευματικά δικαιώματα.
Σημείωση: Οι μαθητές επιτρέπεται να χρησιμοποιούν τις ίδιες τοποθεσίες και παραδείγματα, επειδή μόνο οι πιο πρωτότυπες εικόνες / κείμενα θα δημοσιεύονται στο Διαδίκτυο. Για περισσότερη αποτελεσματικότητα μπορείτε να κάνετε χρήση δημιουργικών ή / και αστείων εικόνων που περιλαμβάνουν τους μαθητές αντί για ήπιες και επίσημες εικόνες τοποθεσιών.
-Ζητήστε από τις ομάδες να σας αποστείλουν τις προετοιμασμένες δημοσιεύσεις μέσω email.
Εσείς τώρα θα πρέπει να αποφασίσετε εάν μπορείτε να δημοσιεύσετε τις ιδέες μόνοι σας ή εάν πρέπει να επικοινωνήσετε με τον υπεύθυνο των κοινωνικών μέσων για αυτό.
Συμβουλή: Προκειμένου η συζήτηση σχετικά με τη βιώσιμη κατανάλωση ενέργειας να διατηρηθεί ζωντανή, συνιστάται οι δημοσιεύσεις να πραγματοποιηθούν στο πέρας μερικών εβδομάδων (3 έως 5, στις οποίες δημοσιεύετε μία ή δύο φορές την εβδομάδα). Η δημοσίευση όλων των ιδεών την ίδια ημέρα δεν θα είχε μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.
-ΠΡΟΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 2
Πώς να ενσωματώσω νέες τεχνολογίες στην προσωπική και επαγγελματική μου ζωή; (60 λεπτά - Ατομικά, στο σπίτι)
Οι μαθητές έχουν τώρα προβληματιστεί για την προσωπική τους χρήση ενέργειας. Ήρθε η ώρα να επεκταθεί αυτό: πώς θα μπορούσαν να το κάνουν αυτό ως επαγγελματίες;
Αναθέστε στους μαθητές να εφαρμόσουν τη στρατηγική του προηγούμενου βήματος σε μια εταιρεία επιλογής τους με την οποία είναι εξοικειωμένοι, στον τομέα σπουδών τους. Δώστε τις ακόλουθες οδηγίες:
-Πραγματοποιήστε την ίδια σύντομη ανάλυση με το βήμα 3. Καταγράψτε τις συσκευές/μηχανήματα που απαιτούν ενέργεια.
-Έχουν μεγάλο αρνητικό αντίκτυπο στο περιβάλλον; Κυκλώστε τες με κόκκινο χρώμα.
Είναι ουδέτερες; Κυκλώστε τες με μπλε χρώμα. Είναι όσο το δυνατόν πιο βιώσιμες; Κυκλώστε τες με πράσινο χρώμα.
-Μπορείτε να βρείτε εναλλακτικές, πιο βιώσιμες μορφές ενέργειας; Αναζητήστε βιώσιμες μορφές ενέργειας που μπορούν να εφαρμοστούν στον (μελλοντικό) τομέα εργασίας σας. Σημειώστε τες με πράσινο χρώμα.
-Κάντε μια σύντομη παρουσίαση 5 λεπτών για να εξηγήσετε τα ευρήματά σας.
Σημειώσεις για Eκπαιδευτικούς
-Συνολική Εκτιμώμενη Διάρκεια: 1 ώρα και 15 λεπτά + Προτροπή για ενέργεια
-Για έναν λεπτομερή προσωπικό προβληματισμό, οι μαθητές πρέπει να εργαστούν ατομικά. Για την προώθηση της δημιουργικότητας για τις δημοσιεύσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συνιστάται οι μαθητές να εργαστούν σε ομάδες τουλάχιστον 2 ατόμων.
-Εάν είναι απαραίτητο, μπορείτε να προβάλετε στους μαθητές επιπλέον βίντεο για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (βλ. Λίστα βίντεο παρακάτω).
-Η δραστηριοποίηση εξαρτάται από το πλαίσιο: Εάν οι μαθητές δεν αισθάνονται άνετα να παρουσιάσουν μπροστά σε μια ομάδα πιθανώς μεγάλης τάξης, η εργασία μπορεί να μετατραπεί σε μια σύντομη γραπτή εργασία.